مقعد يا نشيمنگاه بخشي مهمي از بدن هر فرد به شمار مي رود. مقعد در انتهاي دستگاه گوارش واقع شده است، و بخشي است كه به بيرون از بدن راه دارد. مهمترين وظيفه مقعد دفع مدفوع و ضايعات از بدن است. از همين روي مقعد مملو از آلودگي بوده و رعايت بهداشت آن امري ضروري محسوب مي شود زيرا در غير اين صورت احتمال بروز انواع بيماري هم براي مردان و هم براي زنان وجود دارد. اما از آنجايي كه در زنان دريچه مقعد به واژن نزديك تر است، احتمالآلودگي و بيماري افزايش مي يابد.
ساختار و عملكرد مقعد
مقعد انتهايي ترين بخش لوله گوارش است و بعد از كولون سيگموئيد و ركتوم قرار دارد. ركتوم قسمت بالاتر از مقعد است و معمولاً خالي از مدفوع است. در واقع مدفوع در بخش ديگري به كولون نزولي (كولون سيگموئيد) ذخيره شده و پس از پر شدن اين قسمت مدفوع وارد ركتوم مي شود كه همزمان با اين اتفاق فرد احساس ميل به اجابت مزاج خواهد داشت. پر از پر شدن ركتوم، مدفوع به دريچه غير ارادي مقعد فشار وارد كردن تا باز شود، در اين حين مدفوع واردكانال مقعد شده و فرد احساس فشار زيادي خواهد داشت. پس از اين مرحله دريچه ارادي مقعد با اجازه فرد باز شده و مدفوع از بدن خارج مي شود.
مراحل بهداشت مقعد
همان طور كه ذكر كرديم بهداشت مقعد امري ضروري محسوب مي شود، زيرا در غير اين صورت احتمال بروز انواع آلودگي و بيماري ها وجود دارد. با اين حال بسياري از افراد هستند كه به اين موضوع اهميت نمي دهند. و دچار علائمي مانند سوزش و خارش مي شوند.
براي رعايت بهداشت مقعد لازم است، بعد از هر بار اجابت مزاج ناحيه مورد نظر را با آب و صابون بشوييد و پاكيزه نگاه داريد تا مانع انتقال عفونت شويد. رعايت بهداشت مقعد ممكن است با شستشوي مقعد بعد از هر اجابت مزاج صورت گيرد و يا روش هاي ديگري براي پاكيزه نگه داشتن مقعد استفاده شود، در هر حال لازم است از پاك شدن كامل مدفوع اطمينان حاصل نماييد. براي رفع و پاكيزگي مقعد نكات زير را به ياد داشته باشيد :
- تميز كردن و شستشو بايد از جلو به سمت عقب صورت گيرد، اين كار به زنان كمك مي كند، تا از نفوذ آلودگي هاي مقعد به واژن جلوگيري نمايند.
- اگر از دستمال براي تميز كردن مقعد خود استفاده مي كنيد، دستمال هاي نرم و يا ترجيحاً از دستمال هاي مرطوب استفاده نماييد. زيرا كه دستمال هاي زير موجب فرسايش و آسيب به مقعد خواهند شد.
- بهتر است براي شستشو و بهداشت مقعد از محصولات بهداشتي فاقد عطر و اسانس استفاده نماييد.
- شيو و اصلاح موهاي زائد مقعد در پاكيزه نگه داشتن اين ناحيه موثر است.
- براي خشك كردن خود با آرامش رفتار كرده تا از آسيب به مقعد جلوگيري شود.
- قبل از اقدام به شستشو درجه حرارت آب را تنظيم نماييد. آب داغ مي تواند موجب سوزش پوست شود.
- از افراط در شستشوي مقعد بپرهيزيد، زيرا كه اين امر مي تواند خود باعث التهاب شده و مشكل را شدت بخشد.
نكاتي ديگري كه در سلامت مقعد موثر هستند به اين شرح است:
- از رابطه جنسي مقعدي بپرهيزيد.
- لباس زير خود را حداقل يك مرتبه در روز تعويض كنيد.
- از پوشيدن لباس هاي تنگ به خصوص با الياف غير طبيعي بپرهيزيد.
- از نشستن بر روي سطوح سخت، سرد و .. به خصوص به مدت طولاني اجتناب نماييد.
بيماري هاي مرتبط با بهداشت مقعد
در صورت عدم رعايت بهداشت مقعد ممكن است بيماري هاي مختلفي براي اين بخش از بدن ايجاد شود. مهمترين اين عارضه ها عبارتند از :
عوارض زگيل تناسلي بر جنين و مادر در دوران بارداري و روش هاي درماني
شباهت و تفاوت شقاق و بواسير يا هموروئيد
درمان دارويي كيست مويي
مضرات رابطه مقعدي
علت وجود خون در مدفوع و عوارض خونريزي مقعدي
حمام سيتز يا حمام نشيمن
تابلو سازي ال اي دي روان